"Stap voor stap"
De Beginfase
De beginfase van de therapie heeft als doel het opbouwen van een vertrouwensband. Het is een verkennende fase, zowel voor het kind als de speltherapeut. Vaak in de eerste sessies maakt het kind de hulpvraag duidelijker of scherpt deze aan. Afhankelijk van het kind is de rol van de speltherapeut in deze fase bewust observerend. De speltherapeut wil namelijk kijken waar het kind zelf mee komt. Door te observeren en te luisteren kan het kind laten zien wat het nodig heeft. Ook kijk je in deze fase naar de mogelijke hulpbronnen die het kind laat zien.
De Middenfase
De middenfase staat in het teken van verdieping en verwerking van de problematiek. Doordat de therapeutische relatie duidelijk is geworden voor het kind, biedt dit veiligheid om moeilijke of pijnlijke thema’s (verder) uit te spelen. De intensiteit van het spel neem toe. Een kind kan in het spel langdurig stilstaan bij onverwerkte belevingen. Hetzelfde thema kan herhaaldelijk terugkeren in verschillende uitingsvormen. Dit kan gepaard gaan met regressie; kinderen komen vaak toe aan behoeftes uit vorige ontwikkelingsfases die geblokkeerd waren. In hun spel kunnen kinderen behoeftes inhalen waar ze eerder niet aan toe zijn gekomen. Daarnaast gaan kinderen in deze fase experimenteren met nieuw gedrag. Wat betreft het gedrag van het kind kan dit tijdelijk in hevigheid toenemen. De rol van de speltherapeut verandert in deze fase. De speltherapeut pleegt meer interventies, speelt mee, biedt tegenspel, ondersteunt en bekrachtigt het kind in zijn oplossingen. Hierbij sluit de speltherapeut in deze fase aan bij de behoeftes van het kind. Soms kan dat structuur zijn, soms juist extra ruimte.
De Eindfase
De eindfase breekt aan wanneer de intensiteit van het spel afneemt. Een kind heeft meer vertrouwen in de eigen gevoelens en mogelijkheden gekregen. In de beginfase van de therapie overheersten de problemen, in de eindfase geeft het kind aan ‘het gewone leven’ belangrijker te vinden. Als een kind voldoende veranderd en sterk genoeg is om zonder hulp verder te gaan of wanneer het doel is behaald, bouwt de therapie af. Ter afsluiting volgt nog een laatste oudergesprek.
Juist omdat het kind in de speltherapie heeft leren vertrouwen op de eigen mogelijkheden is het effect van de therapie langdurig. Hierdoor kan het kind in toekomstige situaties zijn eigen kracht gebruiken en staat het sterker.